ભારતીય શાળાઓમાં શિક્ષણના પડકારો: એક ઊંડી ચિંતા

ભારતીય શાળાઓમાં માળખાગત સુવિધાઓ, ઓછી નોંધણી અને શિક્ષકોની અછત: એક ઊંડી ચિંતા

તાજેતરમાં, ટાઈમ્સ ઑફ ઈન્ડિયાના એક અહેવાલમાં ભારતીય શાળાઓમાં વ્યાપેલી ગંભીર સમસ્યાઓ વિશે વાંચીને મને ઊંડી ચિંતા થઈ. અહેવાલ "Infra gaps, zero-enrolment & shortage of teachers plague India’s schools" દર્શાવે છે કે કેવી રીતે માળખાગત સુવિધાઓનો અભાવ, ઓછી નોંધણી અને શિક્ષકોની અછત આપણા દેશની શૈક્ષણિક પ્રણાલીને ભરડો લઈ રહી છે. ખાસ કરીને ડિજિટલ માળખાકીય સુવિધાઓનો અભાવ, જેમ કે કોમ્પ્યુટર અને ઇન્ટરનેટ કનેક્ટિવિટી, એ ભવિષ્ય માટે અત્યંત ચિંતાજનક સંકેત છે. વધુમાં, ઘણા દૂરના વિસ્તારોમાં શાળાઓમાં દસથી પણ ઓછા વિદ્યાર્થીઓની નોંધણી એ પણ એક મોટી સમસ્યા છે.

આ મુદ્દાઓ વાંચીને મને આશ્ચર્ય નથી થયું, કારણ કે આ એવા પડકારો છે જેના વિશે મેં વર્ષોથી મારા લખાણોમાં વારંવાર વાત કરી છે. મને યાદ છે કે "Achieving Women’s Equality in India Through School Education: India’s Progress as per SDGs 4 & 5" અને "Breaking Barriers: Analyzing the Socio-Economic Factors Driving Female Dropout Rates in Indian Secondary Education" જેવા મારા અગાઉના લેખોમાં મેં ગુણવત્તાયુક્ત શિક્ષણની સાર્વત્રિક પહોંચના અભાવ, ખાસ કરીને છોકરીઓ માટેના ઊંચા ડ્રોપઆઉટ રેટ અને ભૌતિક તેમજ ડિજિટલ માળખાકીય સુવિધાઓની કમી વિશે વિગતવાર ચર્ચા કરી હતી. તે સમયે મેં નોંધ્યું હતું કે કેવી રીતે મોટાભાગની શાળાઓમાં વીજળી અને કોમ્પ્યુટરની સુવિધાઓનો અભાવ શિક્ષણની ગુણવત્તાને ગંભીર અસર કરે છે.

ખાસ કરીને, "Enhancing Education in Haryana: Analyzing Public Private Partnerships (PPPs) to Reform the Sarva Shiksha Abhiyan program" માં, મેં ગ્રામીણ અને હાંસિયામાં ધકેલાઈ ગયેલા સમુદાયોમાં શિક્ષણની નબળી ગુણવત્તા, શિક્ષકોની અછત અને આધુનિક શૈક્ષણિક સામગ્રીના મર્યાદિત પ્રવેશ વિશે પ્રકાશ પાડ્યો હતો. મેં ત્યારે પણ કહ્યું હતું કે આ સમસ્યાઓનો ઉકેલ લાવવા માટે જાહેર-ખાનગી ભાગીદારી (PPPs) જેવી નવીન પદ્ધતિઓ અપનાવવાની જરૂર છે. આજનો અહેવાલ મારા તે વિચારોને વધુ મજબૂત બનાવે છે અને દર્શાવે છે કે આપણે આ સમસ્યાઓ પર તાત્કાલિક ધ્યાન આપવું પડશે.

આપણું ભવિષ્ય આપણા બાળકોના શિક્ષણ પર નિર્ભર છે. જો આપણે તેમને યોગ્ય પાયાની સુવિધાઓ, આધુનિક ટેક્નોલોજી અને સમર્પિત શિક્ષકો નહીં આપી શકીએ, તો આપણે એક મોટી તક ગુમાવી દઈશું. આ માત્ર શિક્ષણનો પ્રશ્ન નથી, પરંતુ આપણા દેશના સામાજિક અને આર્થિક વિકાસનો પણ પ્રશ્ન છે. ચાલો આપણે બધા ભેગા મળીને આ પડકારોનો સામનો કરીએ અને સુનિશ્ચિત કરીએ કે દરેક બાળકને ગુણવત્તાયુક્ત શિક્ષણનો અધિકાર મળે.

---

Regards,
Hemen Parekh